Bewerken van Charter

{{Terminologie
|Term_Bron={{Term Bron
|Term_Bron_Titel=Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen (2003)
|Term_Bron_Omschrijving=Een '''charter''' is een

Stuk dat een akte bevat, ter bekrachtiging voorzien van een of meer zegels of een notarieel signet.
|Term_Bron_Toelichting=* Voor het notariële ''charter'' vindt men ook de term '''instrument'''.
* Het feit dat charters getransfigeerd (zie onder zegel) zijn wordt doorgaans aangegeven door het woord ''getransfigeerd'' aan de beschrijving van de uiterlijke vorm toe te voegen.
* Het gebruik van de term transfix voor hetzij het jongste charter hetzij het geheel van getransfigeerde charters is verouderd.
|Term_Bron_Relatie=Stuk_(II),akte,zegel,beschrijving,uiterlijke vorm,transfix
|Term_Bron_Referentie=ANV, lemma 26.
|Term_Bron_Categorie=ANV2003
}}
|Term_Vertaling=
|Term_Verwijzing=
}}
[[Afbeelding:PacificatievanGent.jpg|thumb|right|300px|Voorbeeld van een charter, de Pacificatie van Gent uit 1579]]
==Omschrijving==
Een '''charter''' is een [[Stuk_(II)|stuk]] waaraan een of meer [[zegel]]s hangen. De meeste charters dateren uit de middeleeuwen. Vaak zijn charters op perkament geschreven. Veel charters bleven zo goed bewaard, omdat zij voor latere eigenaren het bewijs van eigendom van een stuk grond of een recht vormden. Ter bevestiging van de inhoud en de echtheid bevestigde men er zijn zegel aan, of getuigen lieten hun zegel eraan bevestigen.

=== Archiefterminologie ===

====Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen (2003)====
Een '''charter''' is een

[[Stuk_(II)|Stuk]] dat een [[akte]] bevat, ter bekrachtiging voorzien van een of meer [[zegel|zegels]] of een notarieel signet.

''Toelichting:''
* Voor het notariële ''charter'' vindt men ook de term '''instrument'''.
* Het feit dat charters getransfigeerd zijn (zie onder [[zegel]]) zijn wordt doorgaans aangegeven door het woord ''getransfigeerd'' aan de [[beschrijving]] van de [[uiterlijke vorm]] toe te voegen.
* Het gebruik van de term [[transfix]] voor hetzij het jongste charter hetzij het geheel van getransfigeerde charters is verouderd.

''Bron''
*[[ANV]], lemma 26.


====Lexicon van Nederlandse Archieftermen (1983)====
Een '''charter''' is een blad perkament, waarop een [[akte]] is geschreven, die ter bekrachtiging is bezegeld.

''Toelichting''
* Deze definitie is gelijkluidend aan [[NAT]] nr. 4.
* Men noemt ''charters'' getransfigeerd, wanneer de [[zegelstaart]](en) van (een) later(e) charter(s), voor bezegeling, door een ander is (zijn) gestoken.
* Het gebruik van de term ''transfix'' voor deze charters is niet wenselijk, omdat men daarmee het aantal der charters niet kan aangegeven. Men beschrijve: "x charters, getransfigeerd".

''Overgenomen uit''
*[[Lexicon]], lemma 26.


====Nederlandse Archiefterminologie (1962)====
Een '''charter''' is een blad perkament, waarop een [[akte]] is geschreven, die ter bekrachtiging is bezegeld.

''Toelichting''
* De omschrijving van § 93 van de [[Handleiding]], dat een ''charter'' de [[grosse]] is van een [[oorkonde]], ziet in het charter dus slechts een [[ontwikkelingsstadium]] van de [[oorkonde]], los van zijn [[uiterlijke vorm]].
* Terwille van een juiste begripsbepaling is het echter beter het kenmerkende van het ''charter'' in zijn [[uiterlijke vorm]] te zoeken: zo zal men de [[grosse]] van een schepen[[akte]] ongetwijfeld een charter noemen, maar zulk een [[akte]] is volgens de hierna gegeven omschrijving te eenvoudig van aard om [[oorkonde]] te worden genoemd.

''Overgenomen uit''
* [[NAT]], lemma 4.


====Handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven (1898)====
Een '''charter''' is de [[grosse]] van eene [[oorkonde]]. Daar de meeste charters op perkament zijn geschreven, is het alleen noodig aan te teekenen, zoo een charter op papier is geschreven.

''Toelichting''
* In de vorige paragraaf is uiteengezet, wat onder eene [[oorkonde]] moet worden verstaan. Van deze bijzondere soort van [[akte]]n geldt geheel hetzelfde, wat in de vorige paragraaf van [[akte]]n in het algemeen is gezegd. Ook van eene [[oorkonde]] werd eerst het [[concept]] opgemaakt, daarna de [[minuut]] vastgesteld en ten slotte de grosse uitgegeven. De [[grosse]] van eene [[oorkonde]] noemt men een ''charter''.
* Hieruit volgt in de eerste plaats, dat niet alle charters op perkament zijn geschreven. Immers hoewel oorkonden, omdat zij bestemd waren om zoo noodig te dienen als bewijs van de zaken, waaromtrent er getuigenis in werd afgelegd, in den regel op het meer duurzame perkament werden geschreven, tot het essentieel karakter van eene [[oorkonde]] behoort niet, dat zij op perkament is geschreven; en of een stuk een charter is of niet, hangt dan ook niet of van de vraag, of het al of niet op perkament geschreven is. In den regel is echter een charter op perkament geschreven; daarom is het praktisch alleen dan, als een charter niet op perkament is geschreven, zulks uitdrukkelijk in den [[archiefinventaris|inventaris]] of de [[regestenlijst]] te vermelden.
* Eveneens brengt het feit, dat eene [[oorkonde]] een getuigenis behelst omtrent de eene of andere gebeurtenis, van zelf mede, dat eene oorkonde of liever een charter in den regel wordt bezegeld, omdat daaruit blijkt, dat de personen, van wie het stuk uitgaat, werkelijk hebben getuigd wat in het stuk staat uitgedrukt; maar het is niet absoluut noodig, dat dit getuigenis juist uit het zegel blijkt. * In ouderen tijd vindt men dikwijls [[chirograaf|chirografen]], wat toch zonder twijfel oorkonden zijn, al zijn zij niet bezegeld, en in de 17e en 18e eeuw komt het meermalen voor, dat eene oorkonde niet is bezegeld maar alleen onderteekend. In den regel wordt echter eene oorkonde gezegeld. Zoo dus een ongezegeld charter wordt aangetroffen, dan is het wenschelijk hierop opmerkzaam te maken. Men verstaat hieronder dus niet, dat het [[zegel]] is verloren, maar dat er nooit een zegel aan heeft gehangen en het ook niet de bedoeling is geweest er een zegel aan te hangen. Het komt nl. ook voor, dat een charter niet door alle personen, die onder de zegelaars zijn genoemd, is gezegeld. Dit is dan echter het gevolg van een verzuim, en dient als zoodanig ook te worden vermeld.
* Naast deze beteekenis van ''charter'' komt ook eene andere technische voor, waaronder men dan een gezegeld op perkament geschreven stuk verstaat. Diergelijke [[stuk]]ken behooren in een [[archiefdepot|archiefdepôt]] afzonderlijk te worden bewaard, en diergelijke [[verzameling]]en heeft men niet ten onrechte charterverzamelingen genoemd, omdat de stukken, waaruit zij waren gevormd, inderdaad charters waren volgens de boven gegevene definitie; maar dit neemt niet weg, dat ook andere stukken, hetzij onbezegeld, hetzij op papier geschreven, tot de charters behooren, al worden zij niet afzonderlijk bewaard en al is het ook niet noodig ze afzonderlijk te bewaren.
* Ten slotte zij hier opgemerkt, dat het woord ''charter'' vroeger een veel ruimere beteekenis had, en alle papieren, ja zelfs [[band]]en en [[deel]]en van een [[archief]] kon aanduiden. Nog in een [[archiefinventaris|inventaris]] van het begin dezer eeuw worden onder de charters de [[deel]]en met de Staten[[resolutie]]s gerangschikt, en [[chartermeester]] en [[archivaris]] zijn daarom oorspronkelijk woorden van dezelfde beteekenis.

''Overgenomen uit''
* [[Handleiding]], § 94.


== Relaties ==

BT: [[Stuk (II)]],

NT: [[Instrument]], [[Transfix]],

RT: [[Akte]], [[Zegel]], [[Oorkonde]]

== Externe verwijzingen  ==

De charters van de stad Antwerpen zijn beschreven op [http://http://www.felixarchief.be/Unrestricted/Folder_boom_zoek.aspx?id_isad=113&docs=1 website van het FelixArchief].

== Voorbeeld ==
@@ Regel 28: / Regel 28: @@
 ''Toelichting:''
 * Voor het notariële ''charter'' vindt men ook de term '''instrument'''.
-* Het feit dat charters getransfigeerd (zie onder [[zegel]]) zijn wordt doorgaans aangegeven door het woord ''getransfigeerd'' aan de [[beschrijving]] van de [[uiterlijke vorm]] toe te voegen.
+* Het feit dat charters getransfigeerd zijn (zie onder [[zegel]]) zijn wordt doorgaans aangegeven door het woord ''getransfigeerd'' aan de [[beschrijving]] van de [[uiterlijke vorm]] toe te voegen.
 * Het gebruik van de term [[transfix]] voor hetzij het jongste charter hetzij het geheel van getransfigeerde charters is verouderd.
 ''Bron''
 *[[ANV]], lemma 26.
 ====Lexicon van Nederlandse Archieftermen (1983)====
@@ Regel 84: / Regel 85: @@
 == Voorbeeld ==
-[[Categorie:Terminologie]]
-[[Categorie:Beschrijvingselementen]]
-[[Categorie:Uiterlijke vorm]]
-[[Categorie:ANV2003]]
-[[Categorie:Lexicon1983]]
-[[Categorie:NAT1962]]
-[[Categorie:Handleiding1898]]